Tentoonstelling: Reflectie in beeld; Dineke Kraaijeveld; t/m eind juni. Diaconessenhuis Meppel Waardering: * * *

Meppel - Het overgrote deel van de kunstwerken die Dineke Kraaijeveld uit Meppel exposeert in de wandelgangen van het Diaconessenhuis in haar woonplaats, bestaat uit schilderijen (acryl op papier) met de titel ‘Spiegel’. Het gaat om gezichten van mensen met uiteenlopende gelaatsuitdrukkingen. Daarnaast zijn linoleumsneden te zien met titels als ‘Wie ben ik?’, ‘Slaap’ en ‘Aarden’. Deze titels versterken de voor de hand liggende conclusie dat de kunstenares gefascineerd is door de condition humaine.

Ondanks de thematische eenheid is het lastig om het werk van Kraaijeveld in een hokje te plaatsen. Dat heeft alles te maken met de stijlvariaties die erin voorkomen. Soms duiken symbolistische trekjes op die herinneren aan het werk van Odilon Redon. In ander werk bestaat verwantschap met Duitse expressionisten als Käthe Kollwitz. ‘Love is simple’ bezit Cobra-achtige elementen en de linoleumsnede ‘The last one to know’ doet denken aan ‘De Schreeuw’ van Edvard Munch.  In enkele expressionistische werken is de invloed van Der Blaue Reiter en Die Brücke terug te vinden. Ondanks die zijdelingse raakvlakken en verwantschappen valt het oeuvre van Kraaijeveld als geheel op door authenticiteit en autonome zeggingskracht.

Opmerkelijk zijn de vele stemmingswisselingen waarmee de schilderes de kijker confronteert. Die hangen nauw samen met kleurgebruik, idioom en handschrift. Soms overheersen esoterische pasteltinten. Ander werk wordt gedomineerd door fosforescerend geel, door aardetinten of door zachtroze kleurschakeringen. Ook het handschrift wisselt. Soms is de acrylverf schraal opgebracht. Andere ‘portretten’ zijn meer doorwerkt. Soms zijn de gezichten opgebouwd in lagen en in ander werk is met de achterkant van het penseel in de verf gekrast. Veel variatie schuilt er ook in de stemmingen die de serie ‘Spiegel’ reflecteert. Soms lijken de gezichten toe te behoren aan mensen die het aardse leven ontstegen zijn en een staat van onthechting bereikt hebben. In andere gevallen gaat het om mensen met hemelse blikken, een esoterische uistraling of een sereen voorkomen.

Ook de mate van abstractie wisselt per kunstwerk. Portretten die heel herkenbaar zijn, worden afgewisseld door koppen die er universeel en tijdloos uitzien en die niet naar één specifiek personage lijken te verwijzen maar naar de menselijke staat in het algemeen.  Mensen die met beide benen in het leven staan komen voor naast personen die in een andere wereld lijken te leven. Soms spreekt de kunstenares op gedempte toon, soms manifesteert ze zich uitbundig. Wie het geheel overziet, zal concluderen dat Dineke Kraaijeveld het complete spectrum van emoties etaleert. Ze houdt de kijkers een spiegel voor en neemt hen aan de hand van fascinerende transformatieprocessen mee door een rijkgeschakeerde wereld van herkenbare emoties.
Wim van der Beek